Егемен Қазақстан, 16.01.2014
Орыс композиторы С.Прокофьевті шабыттандырған У.Шекспирдің «Ромео мен Джулетта» атты шығармасы әлем жұртының рухани қазынасына айналған ғажап дүние. Иә, бұл У.Шекспирдің мұңды махаббат жыры. «Махаббат» атты ғажап сезімнің иесі болған екі жастың өмірі. Бұл шығарма ХХ ғасырда әлем театрларында көп қойылған балеттің бірі.
Балет алғаш рет Қазақстан сахнасында Ю.Григоровичтің қойылымында Абай атындағы академиялық опера және балет театрында іске асты. Енді осы балет елордадағы «Астана Опера» театрында қойылып, көрерменді дүр сілкіндірді.
Бұл балетті әр кезеңде Джон Крэнко, Кеннет Макмиллан және Рудольф Нуриев қойған еді. Ал осы жолғы спектакльді белгілі балетмейстер Шарль Жюд қойды.
Джульеттаны орындаған Гауһар Усина шығармашылығы пісіп, жетілген қандай болсын күрделі партияларды өз деңгейінде алып шыға алатын биші. Спектакльдің бірінші бөлімінде балалық жарқын мінезді Гауһар – Джульетта, екінші бөлімде махаббаты үшін қандайда болсын шешімге баратын, жанұшыра соның жолын іздеген трагедияға толы бейнені көрсетті. Джульеттаның Ромеоны көріп, ғашықтық оты жалындаған ішкі сезімін аяқ ұшындағы ұсақ қимыл (pas suivi) арқылы, қос қолдың қарапайым қимылы арқылы орындағанда жүрек лүпілі мен жан тебіренісін көрерменге жеткізеді.
Ал, Әйгерім Бекетаева сомдаған Джульетта бала мінезді, оң-солын танып біле қоймаған, күтушісімен таласа ойын ойнап жүрген аңғал жанды көрсете алды.
Осы спектакльдегі бишілердің ішінде орындаушылық шеберлігімен көзге түскен Досжан Табылды болды. Ол өр мінезді, намысын қолдан бермейтін жігерлі жан Тибальдіні сомдады. Биші ішкі жинақылығымен, классикалық би қалыптарын нақты, таза орындауы арқылы кейіпкерінің мінез-құлқын барынша ашты.
Балет өнерінің техникасын жоғары деңгейде меңгерген орындаушылардың пластикалық еркіндіктері күрделі образдарды ашуда үлкен мүмкіндік бергені көрініп тұрды.
Спектакльде кордебалеттің алар орны ерекше. Верона қаласының алаңындағы ұрыс-керіс, айқай-шу төбелес екі топтың бір-біріне тап бере орындалатын секіріс, жүгірістер арқылы бейнеленсе, балдағы көпшілік билер ақсүйек жандардың асықпай жылжи аяқ тастау арқылы көрсетілген. Ал, Джульеттаны жерлеу шеруі қара киім киіп, шырақ ұстаған қалыпта жай жылжу арқылы берілген. Осы көпшілік сахналар спектакльдегі жеке образдардың сан қырларының ашылуында негізгі психологиялық жүкті көтеруші күш. Екі қарсы топтың көпшілік сахналары өзінің пластикалық ырғақты, психологиялық бояулар арқылы шешілген.
Балетмейстер осы мұңды махаббат иелерінің өмір сүрген ортасын көрсетуде сәтті көрсетілген суреттемелерін Джульеттаның өлімімен байланыстырған. Джульеттаның денесін көтеріп тұрған әкесі, екі жағында басы мен аяғын құшқан анасы мен күтушісінің қалпы, Ромеоның Джульеттаның жансыз денесін арқасына сала жоғары көтеріп билеген биіндегі кейпі шіркеудің айқастырылған (крест) белгісін бергендей.
«Астана Опера» театрының балет труппасы өзінің жастығымен ерекшеленетін ұжым. Осы ұжымның кәсіби шеберлігінің шыңдалуында дүниежүзіне белгілі балетмейстерлермен жұмыс істеу белгілі бір деңгейде өз нәтижесін бергені сөзсіз.
Сөйтіп, «Астана Опера» театрында С.Прокофьевтің «Ромео мен Джульетта» балеті үлкен табыспен өтті.
Би өнері көпқырлы. Сондықтан да, осы жас театр балет труппасынан әлі де талай қызықты қойылымдар күтеміз.
Тойған ІЗІМ,
Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген әртісі,
өнертану кандидаты.