30.10.12.
«Егер ерлер уақытында емделсе, онда олардың өмір сүру ұзақтығы да артар еді» деді Президент жанындағы Әйелдер істер және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның төрайымы Гүлшара Әбдіхалықова. Бірақ Мәжілістің Әлеуметтік-мәдени даму комитетінің төрайымы Дариға Назарбаеваның пікірі басқа: «ел заңнамасы репродуктивтік денсаулықты қорғауда тек аналарды ғана қолдайды».
Ел азаматтарының репродуктивті денсаулығы мен құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету саласындағы заңнама талданған бұл жиынға ЮНФПА Атқарушы директоры, БҰҰ-ның Бас хатшысының орынбасары, нигериялық Бабатунде Осотимехин қатысты.
- Бұл менің Қазақстанға бірінші келуім, - деді Бабатунде мырза. - Осында келгелі бері мұнда мені базбір қазақтай, яғни осы жерде бұрыннан тұрып келе жатқан тұрғындай жылы қабылдады. Мен осы сапарымнан ләззат алудамын. Мен үшін осында болу - құрмет! Жалпы, ЮНФПА-ның Атқарушы директоры һәм БҰҰ-ның Бас хатшысының орынбасары Астанада осымен үшінші күнді қарсы алыпты. Сапарын ары қарай Алматы бағытында жалғастырмақ ниетте. Осы үш күнде көргені-ақ байлам жасауға жететіндігін айтты: «Қазақстан өте танымал, әркім білетін елге айналып келеді, - деді ол семинарға жиналғандарға. - Қазақстанның көшбасшылық тұғырларды иелене беретіндігі және әлемдегі озық дамудың келесі сатысына шығатындығы анық. Біз Қазақстанды өңірлік лидер ретінде қарастыратын боламыз. Сіздер халықаралық қатынастарға белсенді қатысу мүмкіндігіне ие боласыздар». БҰҰ-ның Халық қоныстануы саласындағы қорының басшысы Халық қоныстануы және даму бойынша халықаралық конференцияның Іс-қимылдар бағдарламасында көзделген көптеген мақсаттарға қазақ елінің ендігі қол жеткізгендігін айтты. «Мен Қазақстанның қол жеткізген көрсеткішін қарап шықтым, ол тек алға ұмтылатындығын көрсетеді» деген Бабатунде Осотимехин әйткенмен алаңдатарлық мәселелер де барлығын нықтады. ЮНФПА Атқарушы директоры-БҰҰ-ның Бас хатшысының орынбасары олар қатарында Қазақстандағы ерлер мен әйелдер санының тең еместігін, атап айтқанда, ерлердің аздығын, кең таралған бедеулікті, «ВИЧ» жұқтырғандардың барлығын, аборт жасату коэффициентінің жоғары екендігін атады. Мәжіліс депутаты Н.Петухованың айтуынша, 2012 жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша, Қазақстанда 19 мыңнан астам «ВИЧ жұқтырғандар» және 1560-тан астам СПИД-пен ауыратындар бар көрінеді. Бір жақсысы, тіпті атының өзінен адам жаны тітірейтін осы дертпен ауыратын әйелдерден сау бала туғызуға отандық «ақ халатты абзал жандар» әбден машықтанғанға ұқсайды. Соңғы жылдары ондай аналардан «ВИЧ жұқтырған» балалардың туылуы оқиғасының тіркелмегендігі жаһандық есепте де аталып өтіпті. Депутат Н.Петухова да мемлекеттің репродуктивті денсаулықты қорғауда тек аналарға ғана жағдай туғызатынын атап өтті. Атап айтқанда, «Ана мен бала орталықтары» барлық облыстарда ашылуда. Ал соңғы кездегі үрдіс әсіресе, қазақстандық әкелердің «әйелдер бойына бала бітіру» қабілеттерінің нашарлағандығын білдіреді. Оның үстіне ерлер саны азаюда екен. - Тұтастай алғанда, еліміз бойынша біркелкі емес демографиялық даму байқалуда, - деді өз кезегінде Президент жанындағы Әйелдер істер және отбасылық-демографиялық саясат жөніндегі ұлттық комиссияның төрайымы Гүлшара Әбдіхалықова. - Біріншіден, жекелеген өңірлерде бала туу деңгейінің төмендігі және халықтың көшіп кетуі кесірінен тұрғындар саны азаюда. Екіншіден, ерлер мен әйелдердің өмір сүру ұзақтығында үлкен айырмашылықтар бар. Бұл бойынша Қазақстан әлемде ендігі бесінші орында тұр. Үшіншіден, Қазақстанда халықтың жыныстық белгісі бойынша диспропорциясы бар. Гүлшара Наушақызы қазақ елінде әйелдердің ерлерді басып озу межесі 21 жастан басталатындығын мәлім етті, көптеген ер кіндіктілер осы табалдырықтан әрі аттай алмай қалады екен: «Ұл балалар артық туады, 21 жастан кейін ерлер аз болып қалады, - деді гендерлік комиссия төрайымы. - 21 жасқа дейін ерлер мен әйелдердің тепе-теңдігі болады, содан кейін апаттар, ауыр жұмыс, маскүнемдік, темекі тарту сияқтылар кесірінен ерлер саны кемиді». Г.Әбдіхалықованың мәліметінше, соңғы 10 жылда жаңа туғандар саны 1,6 есе артқан, сөйтіп, былтыр Қазақстанда 373 мың сәби дүние есігін ашыпты. Ерлер мен әйелдердің өмір сүру ұзақтығындағы айырмашылықтар 1,3 жылға қысқарған екен. Ал Дариға Назарбаева Қазақстанда жұмыс істейтін 1 адамға 3 масылдан (иждивенец) келетіндігін алға тартты. «Яғни тек өмір сапасы туралы ғана емес, сондай-ақ тұтастай алғанда, экономикалық әл-ауқат, азаматтардың ауқаты туралы мәселе туындап отыр» деп түйді Мәжіліс депутаты. Елдос СЕНБАЙ |
0
01:07, 30 октября 2012
Ерлер неге ерте көз жұмады?
0