08.11.12.
Алматы қаласындағы және Шығыс Қазақстан облысындағы заңсыз бизнесі мен зәулім сарайларының сыры ашылатынын сезген бойда алдын ала дайындалған әуе кемесіне дүние-мүлкін тиеп, бала-шағасы, отбасымен бірге бас сауғалап қашып кетті. Алматы қаласының экс-әкімі қазақстандық Фемидадан қалай бас сауғалап қашқанын былай деп еске алады: «Біз дүние-мүлкімізді аз уақытта ұшаққа тиеп, аяқ-астынан асығыс ұшып кеттік»
Мұның өзі қашқын олигархтың тергеу қорытындыларының бас пайдасына шешіле қоймайтынын алдын ала сезгенін дәлелдеп тұр. Қазақстандық сарапшылар Храпуновтың елден кетуге соншалықты асыққанын айтады: Ол Алматы қаласы әкімі болып жүрген кездегі заңсыз әрекеттері үшін заң алдында жауап беретінін білді. Қазақстанда жүргізіліп жатқан тергеу қорытындысының соңғы нүктесі қойылмай жатып, Швейцарияға «бауыр басып» үлгерді. 2009 жылы мемлекеттің ең дәулетті адамдарының тізіміне енді. Алматы қаласының экс -әкімі мен Ләйла Храпунованың «Швейцарияға» қашуының сыры көп уақыт өтпей-ақ әшкере болды.Журналистердің Храпуновтар отбасына қандай нысанның тиесілі екендігін дәлелдеген сараптамалық материалдар жаза бастауы да кездейсоқ емес. Қорытындысы қоғамды таңғалдырды: Жекеменшік каналдардың бірі Ләйлә ханымға тиесілі болып шықты. Оның активтеріне шетелден асыл тас бұйымдарын әкеліп, қаладағы зергерлік дүкендерге салды. Зергерлік бұйымдарды сатумен айналысатын «VILED -INTERHATIOHAL» дүкендер желісі, фирманың ашылғаны да Храпуновтың Алматының әкімі болып жүрген кезде ашылған. Храпуновтар отбасына тиесілі ғимараттар, жер телімдерінің бәрі - Алматының ортасында орналасқан. Кәсіпкерлер ондай «тәтті үлеске екінің бірінің қолы жете бермейтін» деп еске түсіреді. Атап айтсақ, Жолдасбеков көшесі мен Фурманов көшесінің шығыс бөлігіндегі 705 шаршы метрлік ғимарат, «Самал» мөлтек ауданындағы 116, 141, 175 және 53 шаршы метрлік көрікті ғимараттар, сондай-ақ Алматы қаласы экономикалық университетінің құрылтайшысы Ләйлә ханым болып шықты. Кейінірек ретін тауып «Гүлмира» атты жасанды ЖШС атынан Алматыдағы ең көрікті «Емен алаңқайы» демалыс үйіне ауыз салған. Алматы қаласы әуе-жайының жаңа ғимаратының құрылысын жүргізуді өздерінің иелігіндегі «Rhoheniх» ЖШС тапсырған. Оның құрылысы тым ұзаққа созылғанмен әрбір уақыт Храпуновтардың қалтасына жұмыс істеді: Нақ осы тендерден отапсырыс есепшоты 50 млн АҚШ долларымен толықты: Кейінірек жағдайды сауықтырамыз деген желеумен жаңа келісім-шарттар жасалды. Терминалға жұмсалған қаражаттың қаржылық құнынан әлденеше есе көп екенін енді анықталып отыр. Храпуновтар үшін 32 саны өте киелі болып шықты. Бұл экс -әкімнің әйелінің меншігіндегі нысандардың саны . Олардың 16-сы Алматыдағы жер телімдері, 12-сі - тікелей Ләйлә ханымның иелігінде болса, өзгелері жалған тұлғалардың атымен тіркелген. Олардың қазақ жерінде қалай өмір сүргенін ұлы Ілиястың айтқанынан-ақ аңғаруға болады. Ол кейінірек Женевадағы курортты қалашықтың құрылысына салған қаржысының алғашқы капиталын анасының сыйлағанын, оның әрбір іс-әрекеті сол кездегі әкім Виктор Храпуновтан қолдау тауып отырғанын жасырмаған. Храпуновтардың Қазақстандағы заңсыз әрекеттері шектен шығып кетті. Бұрынғы әкімнің «ертегілеріне» қазір ешкім сенбейді, ал оған қойылатын сұрақтар керісінше күн санап көбейіп барады. Айталық, Tagen-Aizenger басылымына берген сұхбатында тілші Храпуновтан оның адам айтса нанғысыз байлықтарға қалай ие болғаны жайында сұрап, нақты санды атауды өтінеді. Ол тура жауаптан жалтарып: «Біз жақсы қамтамасыз етілгенімізбен, аса бай емеспіз» дей салады. Оның сөзінше, 400 миллион долларды құрайтын отбасылық бюджет, қонақ үй, 24 зәулім резиденциядан тұратын кешен, автокөліктердің түгел паркі мен Женева көлінің жағасындағы вилла - тіпіті де байлық емес. «Сонда олар не?» деген заңды сұрақ өз-өзінен туындайды. Әрине, 10 миллиард долларды жымқырған қылмыскер, құдасы М.Әбіләзовқа қарағанда -Храпунов тақыр кедей. Бірақ шынтуайтқа келгенде бұл бұрынғы әкім оны жағдайдың құрбаны етіп көрсеткісі келеді. Әйтсе де дәл осы «тақыр кедей» В.Храпунов, оны қызы Эльвира мен ұлы Ілияс Швейцарияның ең бай адамдарының тізімінде. Соның өзі оның сөздерінің шындығына күмән туғызады. Бұл жерде Храпуновтың да қарапайым алаяқтардың жауыр болған жоспарлары бойынша әрекет ететіндігін айта кеткен жөн. Алдымен қоғамның сеніміне қол жеткізеді де, кейін оны тонап, басқа елге тайып тұрады. Олардың бәріне ортақ бір нәрсе - баюға деген құштарлық, тіпті миллионер болып алып та олар сол алаяқтықтарын қайталаудан танбайды. Көпшілік Храпунов 1997 жылдың орта тұсынан бастап жеті жыл бойы Алматы қаласының әкімі болғанын ұмыта қойған жоқ. Еліміздегі жалпы тұрақтылық, одан кейін қазақстандық экономиканың күрт өсуі жағдайында Алматының экономикасы өте баяу дамыды. Қала тұрғындарының пайымдауынша, Храпунов - жеті жыл бойы бір кездері Орталық Азиядағы ең әсем әрі ірі қаланың инфрақұрылымын қиратқан адам. Көптеген жандар оны алаяқтық пен жемқорлықта ашық айыптаса, тағы біреулер оның отбасының жемқорлық жолмен қалай байығаны жөнінде нақты деректер келтіргісі келеді. Храпунов алматылықтардың жадында тозып біткен жолдар, көліктік және әлеуметтік құлдырау, қала атмосферасының әбден уланумен қалып отыр. Оның кезінде қалада жемқорлық әбден шегіне жетіп, муниципиалды мүлік пен қаржы бұрын-соңды болмаған деңгейде талан-тараж болды. Әкім бақылауы тиіс тәртіпсіздік әбден шарықтау шегіне жетті. Өмір үшін қауіпті, күмәнді ғимараттарды салуға рұқсат бере отырып, В.Храпунов өзінің уақытша отырғанын, бірнеше жылдан соң өзі мойындағанындай «екінші үйі - Швейцарияға» қашып кететінін біліп жүрді. Дәл осы Храпуновтың кезінде Алматы қаласының судан қорғау белдеулері мен газ құбырлары сияқты қауіпті жүйелер жүргізілген аймақтарында кең көлемде жер телімдерін бөлу жүрді. Соған байланысты Храпуновтар отбасының миллиондаған байлықтарының бір бөлігі Іле Алатауы қорығы аймағындағы сол жерлерді иемдену үшін берілген заңсыз құжаттардың өтеуі деген де пікір бар. Храпунов Швейцария азаматтығын алар-алмасын уақыт көрсетеді. Бірақ көпшілік қандай болғанда да Алматының бұрынғы әкімі өзінің лайықты жазасын алатындығына сенімді. Махамбет ТАЛАПБАЙ |
0
04:00, 08 ноября 2012
Алаяқтығымен аты шықты
0