06.10.12.
Мәжіліс төрағасы Нұрлан Нығматулиннің бас болуымен өткен «Нұр Отан» партиясының Мәжілістегі фракциясының кеңейтілген жиналысында 2013-2015 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасы мен 2013-2017 жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық даму болжамы таныстырылды.
Мемлекеттің ең басты қаржылық құжатын талдауға Үкімет жетекшісі Серік Ахметов, партия Төрағасының бірінші орынбасары Бақытжан Сағынтаев, Ұлттық банк төрағасы Григорий Марченко, Экономикалық даму және сауда министрі Ерболат Досаев және Президент аппаратының атқамінерлері мен Үкімет мүшелері, сондай-ақ халық қалаулылары қатысты. Жиынды бастаған Мәжіліс төрағасы ел Президенті парламенттің күзгі сессиясының ашылуында 3 жылдық бюджеттің жобасы мемлекет қазынасынан шашау шығармауға бағытталуы тиіс екенін қадап айтқанын тілге тиек етіп, аталмыш құжат Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық жаңғыруы мен ұзақмерзімді дамуының негізі болып табылатындығына тоқталды. - Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсырмасына сәйкес, бүгінгі күні әлеуметтік салаға мол қаржы бөлініп қана қоймай, оны ең алдымен, заң жағынан қамтамасыз ету керек. Сондықтан біздің қазіргі негізгі мақсатымыз - әлеуметтік заңдарды қайтадан жаңарту. Бұл - өте маңызды мәселе, - деді Н.Нығматулин. Республикалық бюджеттен бөлінетін қаржының 2 трлн 411 млрд теңгесі «Еңбекпен қамту - 2020», «Бизнестің жол картасы - 2020», «Қолжетімді баспана - 2020» және «Ақбұлақ» сынды мемлекеттік бағдарламаларға, сонымен қатар білім беру мен денсаулық сақтау саласын дамытуға, шағын шаһарларды шырайландыруға шығындалады. Биылғы бюджеттің айырмашылығы мұнда сыртқы конъюнктураның ахуалы назарға алынған. Яғни шартты шығындар тетігі қарастырылған. Мемлекеттік маңызы бар мәселе талқы таразысына салынған жиында бас баяндамашының міндетін атқарған Үкімет жетекшісі өз сөзін Қазақстан жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі бойынша 21 сатыға биіктеп, 144 елдің ішінде 51-орынға тұрақтағанынан бастады. - Еуроаймақтағы дағдарыстың тереңдеп, Еуроодақ елдері мен АҚШ-тағы экономикалық даму қарқыны бәсеңдеп жатқан уақытта біздің осындай көрсеткішке қол жеткізуіміз бағытымыздың дұрыстығын дәлелдейді, - деді С.Ахметов. Оның айтуынша, жыл басынан бері еліміздің жалпы ішкі өнімі 5,6 пайызға өсіп, макроэкономикалық һәм қаржылық тұрақтылық сақталып қалған. Өткен 9 айдың ішінде инфляция деңгейі 3,9 пайызды құраған. Былтырғы жылдың сәйкес кезеңінде бұл көрсеткіш 6,2 пайызға пара-пар болған. Жыл басынан бері еліміздің халықаралық қорлары Ұлттық қордың қаржысын қоса алғанда 10,9 миллиард долларға өсіп, 83,8 миллиард долларға жеткен. - Қазақстандықтардың табысы артты. Ағымдағы жылдың қаңтар-шілде айларында орташа жалақы 11,7 пайызға ұлғайып, 98 мың теңгеден асты. Ал жұмыссыздық деңгейі 5,2 пайызға азайды. Дегенмен еліміздің негізгі сауда әріптестеріндегі экономикалық құлдырау олардың тарапынан сұраныстың азаюына, еліміздегі өнеркәсіп өндірісінің қысқаруына әсер етуде. Бұл әсіресе, металлургиялық өнімдер өндірісінде анық байқалып отыр. Осыған орай Үкімет жыл аяғына дейін экономика салаларының даму көрсеткіштерін нақтылауға кіріседі. Сонымен қатар биылғы жылғы республикалық бюджет параметрлерін де қайта қарайтын болады, - деді Премьер-министр.
Бұдан кейін С.Ахметов 2013-2017 жылдар аралығындағы жылдық инфляция деңгейі 6-8 пайыз аралығында болатындығын баяндап: «Өсімнің жоспарланған параметрлеріне қол жеткізу - әлеуметтік-саясатты бірқатар бағыттарда тиімді іске асыруға оң әсерін тигізеді. Біріншіден, үйлестірілген ақша-несиелік және салықтық-бюджеттік саясат есебінен макроэкономикалық тұрақтылық қамтамасыз етіледі. Екіншіден, экономиканы ауқымды түрде әртараптандыру арқылы және елдегі бизнес-климатты жақсартып, бәсекеге қабілеттілігін арттыру арқылы тұрақты экономикалық өсім қалыптасады. Үкімет жұмысының үшінші басым бағыты Елбасының «Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам» атты мақаласында айтылған бағыттарға сәйкес, әлеуметтік жаңғырту болмақ» деді. Оның сөзінше 2017 жылға қарай жалпы ішкі өнімнің жан басына шаққандағы өсімі 24,5 мың долларға жетеді. 2013 жылы бұл көрсеткіш 14,5 мың АҚШ долларын құрайды. Әңгіме ауаны республикалық бюджеттің шығыстарына ауысқан тұста үкімет жетекшісі 2013-2015 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасы еліміздегі және әлемдегі болжанған экономикалық негізге сүйене отырып жасалғанын және оның параметрлері ортамерзімді кезеңдегі даму және әлеуметтік-экономикалық саясат мақсаттарына толық жауап беретінін жеткізді. -2013-2015 жылдарға арналған республикалық бюджет жобасында шығыстар көлемін 2013 жылдағы 6,2 трлн теңгеден 2015 жылы 7,1 триллион теңгеге дейін арттыру жоспарланып отыр, - деді ол. Бас министр салық саясатын да сөз етті. Оның айтуынша, ортамерзімді кезеңде салық саясаты экономиканың шикізаттық емес секторының дамуын ынталандыруға, қолайлы инвестициялық және бизнес-ахуал құруға, отандық өндірістердің бәсекеге қабілеттілігін қолдауға бағытталады. Бұл туралы ойын министрлер кабинетінің жетекшісі: «Инфляцияны жоспарланған дәлізде тежеп тұру үшін ішкі нарықта бағаның тұрақтылығын қамтамасыз ету бойынша кешенді шараларды жүзеге асыру жалғасын табатын болады. Табиғи монополиялардың тарифін жоғарылату олардың инфляцияға шекті үлесін ескеру арқылы жүргізіледі. Сондай-ақ кедендік-тарифтік реттеу тетіктерін қол-дану жалғасады» деп түйді. С.Ахметовтың баяндамасында 2013 жылы Астанада құны 215 млрд теңгені құрайтын газ құбыры жобасын іске асыру жоспарланып отырғаны да айтылды. - Астанаға газ керек екенін біз жақсы түсінеміз. Енді, оны жеткізу қажет. Солтүстік құбырына қатысты, яғни «Қарталы-Тобыл-Көкшетау-Астана» жобасы талқыланып, Елбасының нақты тапсырмасы берілді. Бұл жоба бойынша техникалық негіздеме бекітілді, - деді үкімет басшысы. Осыдан соң С.Ахметов жиналғандарды 2013 жылы әлемдік экономиканың өсу қарқыны баяулайтынынан құлақдар етіп: «Еуроаймақтағы дағдарыс қарқын алып келеді. Жалпы, біз жаңа қаржылық және экономикалық дағдарыстың мүмкіндігін жоққа шығармаймыз. Халықаралық қаржы институттары мен агенттіктерінің болжамы бойынша 2013 жылы әлемдік экономиканың өсу қарқыны баяулайды деп күтілуде. Бүгіннің өзінде Халықаралық валюта қоры мен Дүниежүзілік банк әлемдік жалпы ішкі өнімнің 3,9 пайызға дейін төмендейтінін болжап отыр, - деді. Баяндамасының соңында үкімет басшысы бензин бағасының қайта көтерілуіне түсінік беріп: «Өздеріңіз білетіндей, көтерме және бөлшек сауда бағасы арасындағы айырма шамамен 17 теңгені құрайды. Бұл жанармай құю бекеті үшін өз шығындарын жабуға әрі белгілі бір маржа алуға мейлінше жеткілікті. Сондықтан да мұнай бағасы барреліне 104 долларды құраған кезде сәйкесінше, бензиннің де, дизель отынының да бағасы сол деңгейде болды. Яғни өздеріңіз білетіндей 90 теңге және одан жоғары. Бензин бағасының соңғы қымбаттауына келетін болсам, бұл мұнай бағасының барреліне шамамен 114 доллар құрауына байланысты болды әрі сәйкесінше біздің бөлшек сауда рентабельділік пен кірістің сол деңгейін ала алған жоқ. Олар өткен айлар ішінде барынша мол шығынға ұшырады. Сондықтан да есептерге арқа сүйеген монополияға қарсы комитет әртүрлі маркадағы бензин бағасын 3-тен 4 теңгеге дейін көтеру туралы шешім қабылдады» деді. Бұдан кейін ол таяу арада Парламент осы саладағы кейбір мәселелерді реттеуге мүмкіндік беретін «Жанар-жағармай бағасының шекті деңгейі туралы» заң жобасын қарастыратын тілге тиек етіп: «Менің ойымша, біздерге бұл мәселені бірлесіп, дұрыстап қараған жөн. Бәрі де нарықтық жағдайда болуы керек, авиакеросин бағасы төмендесе, билет бағасы да құлдилауы керек» деді. Кезегі келгенде мінбеге мінген Ұлттық банктің төрағасы Григорий Марченко Қазақстанның халықаралық қоры қыркүйектің соңында 85,5 млрд АҚШ долларына қол жеткізге-нін жариялап, еліміздің халықара- лық резервінің өсуі Ұлттық банкке ұлттық валютаны тұрақты ұстап тұруға мүмкіндік бергенін мәлімдеді. Оның айтуынша, тап қазір Қазақстанның банк жүйесінде де оң өзгеріс жүріп жатыр. Себебі несиелер мен депозиттердің өсімі байқалуда. «Ағымдағы жылдың 9 айындағы банктер берген несиелердің жалпы көлемі 7,7 пайызға өсіп, 9 трлн 492 млн теңгені құрады. Депозиттік ұйымдардағы резиденттердің депозит көлемі 8 ай ішінде 6,4 пайызға көтерілді ал халықтың банктерге салымы қаңтар-тамыз айларында 13 пайызға өсіп, 3 трлн 118 млрд теңгеге жетті. Екінші деңгейлі банктердің активтері 1 қыркүйектегі жағдай бойынша жыл басынан бергі аралықтағы 8 айда 3,5 пайыз өсім көрсетіп, 13,3 млрд теңгені құрады. Сақтандыру ұйымдарының да активтері өсіп, соңғы 8 айда 12 пайызға артты. Сонымен қатар зейнетақы жинақтары да жыл басынан бері 12,7 пайызға ұлғайып, 3 трлн теңгеден асып түсті. Бұл - жалпы ішкі өнімнің 10,5 пайызы» деді Г. Марченко. Осы отырыста сөз сөйлеген партия төрағасының бірінші орынбасары Бақытжан Сағынтаев жаңартылған жүйедегі бюджет Елбасы қойған ауқымды міндеттерді жүзеге асыруға лайықты жағдай жасайтынына тоқталып: «Республикалық бюджеттен бөлінетін қаржы айқын әрі нақты мақсаттарға жұмсалады. Бұл - партияның сайлауалды тұғырнамасының басты бағыты» деді.
|